THE WASTE LAND

T.S. Eliot

 

 

"NAM Sibyllam quidem Cumis ego ipse oculis meis
vidi in ampulla pendere, et cum illi pueri dicerent:
Σίβυλλα τί θέλεις; respondebat illa: ἀποθανεῖν θέλω."


I. THE BURIAL OF THE DEAD

APRIL is the cruellest month, breeding 1
Lilacs out of the dead land, mixing
Memory and desire, stirring
Dull roots with spring rain.
Winter kept us warm, covering
Earth in forgetful snow, feeding
A little life with dried tubers.
Summer surprised us, coming over the Starnbergersee
With a shower of rain; we stopped in the colonnade,
And went on in sunlight, into the Hofgarten, 10
And drank coffee, and talked for an hour.
Bin gar keine Russin, stamm' aus Litauen, echt deutsch.
And when we were children, staying at the archduke's,
My cousin's, he took me out on a sled,
And I was frightened. He said, Marie,
Marie, hold on tight. And down we went.
In the mountains, there you feel free.
I read, much of the night, and go south in the winter.

 

What are the roots that clutch, what branches grow
Out of this stony rubbish? Son of man, 20
You cannot say, or guess, for you know only
A heap of broken images, where the sun beats,
And the dead tree gives no shelter, the cricket no relief,
And the dry stone no sound of water. Only
There is shadow under this red rock,
(Come in under the shadow of this red rock),
And I will show you something different from either
Your shadow at morning striding behind you
Or your shadow at evening rising to meet you;
I will show you fear in a handful of dust. 30

   Frisch weht der Wind
   Der Heimat zu,
   Mein Irisch Kind,
   Wo weilest du?

"You gave me hyacinths first a year ago;
"They called me the hyacinth girl."
—Yet when we came back, late, from the Hyacinth garden,
Your arms full, and your hair wet, I could not
Speak, and my eyes failed, I was neither
Living nor dead, and I knew nothing, 40
Looking into the heart of light, the silence.
Oed' und leer das Meer.

Madame Sosostris, famous clairvoyante,
Had a bad cold, nevertheless
Is known to be the wisest woman in Europe,
With a wicked pack of cards. Here, said she,
Is your card, the drowned Phoenician Sailor,
(Those are pearls that were his eyes. Look!)
Here is Belladonna, the Lady of the Rocks,
The lady of situations. 50
Here is the man with three staves, and here the Wheel,
And here is the one-eyed merchant, and this card,
Which is blank, is something he carries on his back,
Which I am forbidden to see. I do not find
The Hanged Man. Fear death by water.
I see crowds of people, walking round in a ring.
Thank you. If you see dear Mrs. Equitone,
Tell her I bring the horoscope myself:
One must be so careful these days.

Unreal City, 60
Under the brown fog of a winter dawn,
A crowd flowed over London Bridge, so many,
I had not thought death had undone so many.
Sighs, short and infrequent, were exhaled,
And each man fixed his eyes before his feet.
Flowed up the hill and down King William Street,
To where Saint Mary Woolnoth kept the hours
With a dead sound on the final stroke of nine.
There I saw one I knew, and stopped him, crying "Stetson!
"You who were with me in the ships at Mylae! 70
"That corpse you planted last year in your garden,
"Has it begun to sprout? Will it bloom this year?
"Or has the sudden frost disturbed its bed?
"Oh keep the Dog far hence, that's friend to men,
"Or with his nails he'll dig it up again!
"You! hypocrite lecteur!—mon semblable,—mon frère!"

 

---- Noten bij Deel I ----


"The Order for the Burial of the Dead" in The Book of Common Prayer schrijft het ritueel voor bij het begraven van de doden in de Anglicaanse Kerk.

Versregel 1 - Vergelijk met de openingsregels van Geoffrey Chaucers The Canterbury Tales: "Whan that April with his showres soote..." Bij Chaucer is het begin van de lente een gelukkige, optimistische tijd waarin de natuur terug opleeft. Bij Eliot is april echter de “wreedste” maand, juist omdat het de maand is waarin alles in de lente begint te bloeien, en we opnieuw voor de uitdaging worden gesteld om te leven. Immers: de winter(slaap, dood?) hield ons “warm” en in een staat van vergeetachtigheid. We hoefden niet om te gaan met de uitdagingen die het leven ons opdringt. 
Versregel 2 -Walt Whitman schreef het gedicht "When Lilacs Last in the Dooryard Bloom'd" ter ere van Abraham Lincoln, de Amerikaanse president die midden april 1865 werd vermoord toen de seringen in bloei kwamen. 
Versregel 8 -De Starnbergersee is een meer nabij München.
Versregel 10 - De Hofgarten is een openbare tuin in München met een wandelpad met zuilengalerijen.
Versregel 13 -'archduke,Een prins van het Oostenrijks-Hongaarse Rijk.
Versregel 15 - De Oostenrijkse gravin Marie von Wallersee-Larish, die Eliot had ontmoet.
Versregel 20 - "Out of this stony rubbish? Son of man" uit Ezechiël, hoofdstuk 2, vers 1: "And he said unto me, Son of man, stand upon thy feet, and I will speak unto thee."
Versregel 31 - Uit Richard Wagner's opera Tristan und Isolde.



II. A GAME OF CHESS


THE Chair she sat in, like a burnished throne, 77
Glowed on the marble, where the glass
Held up by standards wrought with fruited vines
From which a golden Cupidon peeped out 80
(Another hid his eyes behind his wing)
Doubled the flames of sevenbranched candelabra
Reflecting light upon the table as
The glitter of her jewels rose to meet it,
From satin cases poured in rich profusion;
In vials of ivory and coloured glass 
Unstoppered, lurked her strange synthetic perfumes,
Unguent, powdered, or liquid—troubled, confused
And drowned the sense in odours; stirred by the air
That freshened from the window, these ascended 90
In fattening the prolonged candle-flames,
Flung their smoke into the laquearia,
Stirring the pattern on the coffered ceiling.
Huge sea-wood fed with copper
Burned green and orange, framed by the coloured stone,
In which sad light a carvèd dolphin swam. 
Above the antique mantel was displayed
As though a window gave upon the sylvan scene
The change of Philomel, by the barbarous king
So rudely forced; yet there the nightingale 100
Filled all the desert with inviolable voice
And still she cried, and still the world pursues,
"Jug Jug" to dirty ears.
And other withered stumps of time
Were told upon the walls; staring forms
Leaned out, leaning, hushing the room enclosed. 
Footsteps shuffled on the stair.
Under the firelight, under the brush, her hair
Spread out in fiery points
Glowed into words, then would be savagely still. 110

"My nerves are bad tonight. Yes, bad. Stay with me.
"Speak to me. Why do you never speak? Speak.
"What are you thinking of? What thinking? What?
"I never know what you are thinking. Think."

I think we are in rats' alley
Where the dead men lost their bones.

"What is that noise?"
The wind under the door.
"What is that noise now? What is the wind doing?"
Nothing again nothing. 120
"Do
"You know nothing? Do you see nothing? Do you remember
"Nothing?"
I remember
Those are pearls that were his eyes.
"Are you alive, or not? Is there nothing in your head?"
But
O O O O that Shakespeherian Rag—
It's so elegant
So intelligent 130
"What shall I do now? What shall I do?"
"I shall rush out as I am, and walk the street
"With my hair down, so. What shall we do tomorrow?
"What shall we ever do?"
The hot water at ten.
And if it rains, a closed car at four.
And we shall play a game of chess,
Pressing lidless eyes and waiting for a knock upon the door.

When Lil's husband got demobbed, I said—
I didn't mince my words, I said to her myself, 140
HURRY UP PLEASE ITS TIME
Now Albert's coming back, make yourself a bit smart.
He'll want to know what you done with that money he gave you
To get yourself some teeth. He did, I was there.
You have them all out, Lil, and get a nice set,
He said, I swear, I can't bear to look at you.
And no more can't I, I said, and think of poor Albert,
He's been in the army four years, he wants a good time,
And if you don't give it him, there's others will, I said.
Oh is there, she said. Something o' that, I said. 150
Then I'll know who to thank, she said, and give me a straight look.
HURRY UP PLEASE ITS TIME
If you don't like it you can get on with it, I said,
Others can pick and choose if you can't.
But if Albert makes off, it won't be for lack of telling.
You ought to be ashamed, I said, to look so antique.
(And her only thirty-one.)
I can't help it, she said, pulling a long face,
It's them pills I took, to bring it off, she said.
(She's had five already, and nearly died of young George.)
The chemist said it would be alright, but I've never been the same.
You are a proper fool, I said.
Well, if Albert wont leave you alone, there it is, I said,
What you get married for if you dont want children?
HURRY UP PLEASE ITS TIME
Well, that Sunday Albert was home, they had a hot gammon,
And they asked me in to dinner, to get the beauty of it hot—

HURRY UP PLEASE ITS TIME
HURRY UP PLEASE ITS TIME
Goonight Bill. Goonight Lou. Goonight May. Goonight. 170
Ta ta. Goonight. Goonight.
Good night, ladies, good night, sweet ladies, good night, good night.

 

---- Noten bij Deel II- ---


Versregel 77 -(burnished throne) Zie William Shakespeares play Antony and Cleopatra, Act II, scene ii line 190: ''The barge she sat in, like a burnished throne...''
Versregel 98 - (As though a window) :oven de schouwmantel hing een schilderij van een boslandschap dat de metamorfose van Philomel uitbeeldde. Eliot beschrijft het schilderij alsof het door een raamkozijn werd gezien.
Versregel 99 - (The change of Philomel) :Eliot verwijst naar Ovidius' Metamorfosen, Boek VI, het verhaal over Philomela.
Versregel 100 - (So rudely forced) : verkracht
Versregel 103 - (Jug jug) : Elizabethaanse dichters gebruiken vaak de klank 'Jug Jug' om het geluid van de nachtegaal weer te geven. 'Jug' had ook een grove seksuele connotatie.
Versregel 115 - (rats' alley) :  mogelijk een verwijzing naar de door ratten geteisterde loopgraven van de Eerste Wereldoorlog




III. THE FIRE SERMON

THE river's tent is broken: the last fingers of leaf 173
Clutch and sink into the wet bank. The wind
Crosses the brown land, unheard. The nymphs are departed.
Sweet Thames, run softly, till I end my song.
The river bears no empty bottles, sandwich papers,
Silk handkerchiefs, cardboard boxes, cigarette ends
Or other testimony of summer nights. The nymphs are departed.
And their friends, the loitering heirs of city directors; 180
Departed, have left no addresses.
By the waters of Leman I sat down and wept . . .
Sweet Thames, run softly till I end my song,
Sweet Thames, run softly, for I speak not loud or long.
But at my back in a cold blast I hear
The rattle of the bones, and chuckle spread from ear to ear.

A rat crept softly through the vegetation
Dragging its slimy belly on the bank
While I was fishing in the dull canal
On a winter evening round behind the gashouse. 190
Musing upon the king my brother's wreck
And on the king my father's death before him.
White bodies naked on the low damp ground
And bones cast in a little low dry garret,
Rattled by the rat's foot only, year to year.
But at my back from time to time I hear
The sound of horns and motors, which shall bring
Sweeney to Mrs. Porter in the spring.
O the moon shone bright on Mrs. Porter
And on her daughter 200
They wash their feet in soda water
Et, O ces voix d'enfants, chantant dans la coupole!

Twit twit twit
Jug jug jug jug jug jug
So rudely forc'd.
Tereu

Unreal City
Under the brown fog of a winter noon
Mr. Eugenides, the Smyrna merchant
Unshaven, with a pocket full of currants 210
C.i.f. London: documents at sight,
Asked me in demotic French
To luncheon at the Cannon Street Hotel
Followed by a weekend at the Metropole.

 

At the violet hour, when the eyes and back
Turn upward from the desk, when the human engine waits
Like a taxi throbbing waiting,
I Tiresias, though blind, throbbing between two lives,
Old man with wrinkled female breasts, can see
At the violet hour, the evening hour that strives 220
Homeward, and brings the sailor home from sea,
The typist home at teatime, clears her breakfast, lights
Her stove, and lays out food in tins.
Out of the window perilously spread
Her drying combinations touched by the sun's last rays,
On the divan are piled (at night her bed)
Stockings, slippers, camisoles, and stays.
I Tiresias, old man with wrinkled dugs
Perceived the scene, and foretold the rest—
I too awaited the expected guest. 230
He, the young man carbuncular, arrives,
A small house agent's clerk, with one bold stare,
One of the low on whom assurance sits
As a silk hat on a Bradford millionaire.
The time is now propitious, as he guesses,
The meal is ended, she is bored and tired,
Endeavours to engage her in caresses
Which still are unreproved, if undesired.
Flushed and decided, he assaults at once;
Exploring hands encounter no defence; 240
His vanity requires no response,
And makes a welcome of indifference.
(And I Tiresias have foresuffered all
Enacted on this same divan or bed;
I who have sat by Thebes below the wall
And walked among the lowest of the dead.)
Bestows one final patronising kiss,
And gropes his way, finding the stairs unlit . . .

She turns and looks a moment in the glass,
Hardly aware of her departed lover; 250
Her brain allows one half-formed thought to pass:
"Well now that's done: and I'm glad it's over."
When lovely woman stoops to folly and
Paces about her room again, alone,
She smoothes her hair with automatic hand,
And puts a record on the gramophone.

"This music crept by me upon the waters"
And along the Strand, up Queen Victoria Street.
O City city, I can sometimes hear
Beside a public bar in Lower Thames Street, 260
The pleasant whining of a mandoline
And a clatter and a chatter from within
Where fishmen lounge at noon: where the walls
Of Magnus Martyr hold
Inexplicable splendour of Ionian white and gold.

The river sweats
Oil and tar
The barges drift
With the turning tide
Red sails 270
Wide
To leeward, swing on the heavy spar.
The barges wash
Drifting logs
Down Greenwich reach
Past the Isle of Dogs.
Weialala leia
Wallala leialala
Elizabeth and Leicester
Beating oars 280
The stern was formed
A gilded shell
Red and gold
The brisk swell
Rippled both shores
Southwest wind
Carried down stream

The peal of bells
White towers

Weialala leia 290
Wallala leialala
"Trams and dusty trees.
Highbury bore me. Richmond and Kew
Undid me. By Richmond I raised my knees
Supine on the floor of a narrow canoe."

"My feet are at Moorgate, and my heart
Under my feet. After the event
He wept. He promised 'a new start.'
I made no comment. What should I resent?"
"On Margate Sands. 300
I can connect
Nothing with nothing.
The broken fingernails of dirty hands.
My people humble people who expect
Nothing."
la la

To Carthage then I came

Burning burning burning burning
O Lord Thou pluckest me out
O Lord Thou pluckest 310

burning

 

---- Noten bij Deel III ----
Versregel 173 - De bomen die de rivier beschaduwen zijn kaal (vandaar de vermelding van bladeren). Mogelijk betekent dit dat het ijs op de rivier is gebroken.
Versregel 175 - nimf: Een natuurgodin in de vorm van een mooie jonge vrouw.
Versregel 182 - (By the waters of leman) Aan het Meer van Genève in Lausanne in Zwitserland voltooide Eliot de eerste versie van The Waste Land terwijl hij werd behandeld voor een zenuwziekte. Eliot nam hier ook het eerste vers over uit Psalm 137: "By the rivers of Babylon, there sat we down..."
Versregel 185 - (But at my back...) Vergelijk met Andrew Marvells gedicht To His Coy Mistress: " But at my back I always hear. Time's wingèd chariot hurrying near"
Versregel 192 - (And on the king my father's death before him) Vergelijk met Shakespeares The Tempest, Act I, scene ii regel 192: And on the king my father's death before him.
Versregel 197 - (The sound of horns and motors) Eliots aantekening verwijst naar The Parliament of Bees van John Day, waarin de mythe wordt vermeld dat Actaeon door de godin Diana in een hert werd veranderd:
"When of the sudden, listening, you shall hear A noise of horns and hunting, which shall bringActaeon to Diana in the spring..."
Versregel 198 - Sweeney is een door Eliot gecreëerd personage dat in enkele van zijn werken opduikt als een brutale man: in de gedichten 'Sweeney among the nightingales' en 'Sweeney erect'.
Mrs. Porter was de bordeelhoudster in Caïro. Zij en haar dochter waren goed bekend bij de Australische soldaten, die over haar andere (pikantere) teksten voor een populair ragtimeliedje schreven:
O the moon shone bright on Mrs. Porter
And on the daughter
of Mrs. Porter.
They wash their  feet in soda water
and so they ougther
To keep them clean
Versregel 202 - (Et, O ces voix d'enfants, chantant dans la coupole!)  Eliot verwijst naar de laatste versregel in het Franse sonnet 'Parsifal' van Paul Verlaine.
Ve rsregel 209 - (Smyrna) : Smyrna was een oude handelsstad die werd gesticht rond 3000 v.Chr. Het heet nu Izmir en ligt in het westen van centraal Turkije aan de Egeïsche Zee..
Versregel 211 - (C.i.f.) : In Eliots aantekeningen wordt c.i.f. gedefinieerd als "carriage and insurance free". C.i.f. betekent in feite "cost, insurance and freight".
Versregel 212 - (demotic) : Van het volk of populair, gewoon, vulgair.
Versregel 214 - (Metropole) : Een luxehotel in de badplaats Brighton, aan de zuidkust van Engeland met 328 kamers. Een uitnodiging om in het hotel te verblijven had vaak een seksuele ondertoon.


IV. DEATH BY WATER


PHLEBAS the Phoenician, a fortnight dead, 312
Forgot the cry of gulls, and the deep sea swell
And the profit and loss.
A current under sea
Picked his bones in whispers. As he rose and fell
He passed the stages of his age and youth
Entering the whirlpool.
Gentile or Jew
O you who turn the wheel and look to windward, 320
Consider Phlebas, who was once handsome and tall as you.

 

---- Noten bij Deel IV ----

Versregel 412 - (Phlebas the Phoenician) : dit gedeelte ontleende Eliot uit zijn eigen Franse gedicht 'Dans le Restaurant' (1916-1917):
"Plébas, le Phénicien, pendant quinze jours noyé,
oubliait les cris des mouettes..."


V. WHAT THE THUNDER SAID


AFTER the torchlight red on sweaty faces 322
After the frosty silence in the gardens
After the agony in stony places
The shouting and the crying
Prison and palace and reverberation
Of thunder of spring over distant mountains
He who was living is now dead
We who were living are now dying
With a little patience 330

Here is no water but only rock
Rock and no water and the sandy road

The road winding above among the mountains
Which are mountains of rock without water
If there were water we should stop and drink
Amongst the rock one cannot stop or think
Sweat is dry and feet are in the sand
If there were only water amongst the rock
Dead mount in mouth of carious teeth that cannot spit
Here one can neither stand nor lie nor sit 340
There is not even silence in the mountains
But dry sterile thunder without rain
There is not even solitude in the mountains
But red sullen faces sneer and snarl
From doors of mudcracked houses
       If there were water
And no rock
If there were rock
And also water
And water
A spring 350
A pool among the rock
If there were the sound of water only
Not the cicada
And dry grass singing
But sound of water over a rock

Where the hermit-thrush sings in the pine trees
Drip drop drip drop drop drop drop
But there is no water

Who is the third who walks always beside you?
When I count, there are only you and I together 360
But when I look ahead up the white road
There is always another one walking beside you
Gliding wrapt in a brown mantle, hooded
I do not know whether a man or a woman
— But who is that on the other side of you?

What is that sound high in the air
Murmur of maternal lamentation
Who are those hooded hordes swarming
Over endless plains, stumbling in cracked earth
Ringed by the flat horizon only 370
What is the city over the mountains
Cracks and reforms and bursts in the violet air
Falling towers
Jerusalem Athens Alexandria
Vienna London
Unreal

A woman drew her long black hair out tight
And fiddled whisper music on those strings
And bats with baby faces in the violet light
Whistled, and beat their wings 380
And crawled head downward down a blackened wall
And upside down in air were towers
Tolling reminiscent bells, that kept the hours
And voices singing out of empty cisterns and exhausted wells.

In this decayed hole among the mountains
In the faint moonlight, the grass is singing
Over the tumbled graves, about the chapel
There is the empty chapel, only the wind's home.

It has no windows, and the door swings,
Dry bones can harm no one. 390
Only a cock stood on the rooftree
Co co rico co co rico
In a flash of lightning. Then a damp gust
Bringing rain
Ganga was sunken, and the limp leaves
Waited for rain, while the black clouds
Gathered far distant, over Himavant.
The jungle crouched, humped in silence.
Then spoke the thunder
Da    400
Datta: what have we given?
My friend, blood shaking my heart
The awful daring of a moment's surrender
Which an age of prudence can never retract
By this, and this only, we have existed
Which is not to be found in our obituaries
Or in memories draped by the beneficent spider
Or under seals broken by the lean solicitor
In our empty rooms
Da    410
Dayadhvam: I have heard the key
Turn in the door once and turn once only
We think of the key, each in his prison
Thinking of the key, each confirms a prison
Only at nightfall, aetherial rumours
Revive for a moment a broken Coriolanus
Da
Damyata: The boat responded
Gaily, to the hand expert with sail and oar
The sea was calm, your heart would have responded 420
Gaily, when invited, beating obedient
To controlling hands

I sat upon the shore
Fishing, with the arid plain behind me
Shall I at least set my lands in order?

London Bridge is falling down falling down falling down


Poi s'ascose nel foco che gli affina
Quando fiam ceu chelidon— O swallow swallow
Le Prince d'Aquitaine à la tour abolie
These fragments I have shored against my ruins 430
Why then Ile fit you. Hieronymo's mad againe.
Datta. Dayadhvam. Damyata.

Shantih shantih shantih

 

 

---- Noten bij Deel V ----


Versregels 322--330 van The Waste Land worden traditioneel gelezen als een toespeling op de gebeurtenissen die Christus meemaakte in de Hof van Gethsemane..
Versregel 356 - In het gedicht When Lilacs Last in the Dooryard Bloom'd van Walt Whitman wordt veelvuldig melding gemaakt van de heremietlijster en zijn zang.
Versregel 360 - Eliot zegt over regel 360 "De aanleiding voor de volgende regels was het verslag van een van de Antarctische expedities (ik weet niet meer welke, maar ik dacht dat het een van Shackleton was): er werd verteld dat de groep ontdekkingsreizigers, op het einde van hun krachten, voortdurend de illusie had dat er één lid meer was dan er in werkelijkheid geteld konden worden."
Versregel 363 - ''Gliding' : zie Whitman "gliding near with soft feet.".
Versregel 366 - (that sound) : Eliot verwijst in zijn commentaar bij deze regel naar  
Hermann Hesse, Blick ins Chaos:
Schon ist halb Europa, schon ist zumindest der halbe Osten Europas auf dem Wege zum Chaos, fährt betrunken im heiligem Wahn am Abgrund entlang und singt dazu, singt betrunken und hymnisch wie Dmitri Karamasoff sang. Ueber diese Lieder lacht der Bürger beleidigt, der Heilige und Seher hört sie mit Tränen..
Versregel 376 -B. C. Southam over regels 371 - 376: "Bertrand Russell herinnerde zich dat hij Eliot ooit had verteld over een nachtmerrie waarin hij een visioen had van Londen als een onwerkelijke stad, met inwoners als hallucinaties, instortende bruggen, gebouwen die in mist veranderden - alles, zei Russell, dat Eliot in het gedicht had verwerkt."
Versregel 387 - (graves, chapel) : In de Graallegendes wordt de Kapel meestal omringd door een begraafplaats.
Versregels 391, 392 - Een toespeling op Petrus die drie keer ontkent Christus te kennen, voordat de haan kraait, precies zoals Christus voorspeld heeft.
Versregel 398 - (The jungle crouched, humped in silence.) Eliot vergelijkt hier de jungle met een gehurkte kat.
Versregel 399 - (The spoke the thunder) : Eliots commentaar verwijst naar de fabel over de betekenis van de donder in de Brihadaranyaka Upanishad 5. In deze fabel dondert de Heer van de schepping, Prajapati, driemaal, een geluid dat in het Sanskriet wordt weergegeven met het woord "DA" 
Versregel 400 - ("Da") De donder die spreekt - In de Brihadaranyaka-Upanishad vragen de drie nakomelingen van Prajapati - goden, mensen en duivels - hem op hun beurt om heilige kennis. Hij spreekt als donder en antwoordt "Da" aan elk en elk interpreteert het antwoord anders. Ze horen damyata, datta en dayadhvam.

HET BRAAKLAND

T.S. Eliot
vert. J. Grandgagnage, 2024

 licentie CC BY-NC-ND 4.0

"Met eigen ogen zag ik de Sibille van Cumae in een kruik hangen en toen de bedienden haar vroegen wat ze wilde, antwoordde ze: "Ik wil sterven."


I. HET BEGRAVEN DER DODEN

APRIL is de wreedste maand, seringen
broedend uit het dode land, herinnering
en verlangen mengend, verdoofde wortels
prikkelend met lenteregen.
De winter hield ons warm, de grond bedekkend
met sneeuw zonder geheugen, gedroogde knollen
voedend met restant van leven.
De zomer verraste ons, over Starnberger See
komend met een stortbui. We schuilden onder de colonnade
en liepen verder in 't zonlicht naar de Hofgarten
en dronken koffie, en praatten een uur.
Bin gar keine Russin, stamm' aus Litauen, echt deutsch.
En toen we kinderen waren, logerend bij mijn neef,
de aartshertog, nam hij me mee op een slee.
En 'k was bevreesd. Hij zei: Marie, hou je goed vast.
En naar beneden gingen we.
In de bergen, daar voel je je vrij.
Ik lees de halve nacht en trek naar 't zuiden in de winter.

 

Welke wortels klampen zich hier vast, welke takken
groeien uit dit steenafval? Mensenzoon,
je weet het niet, je raadt het niet, en ziet slechts
beelden van gebroken stenen waar de zon op brandt;
De dode boom geeft geen schaduw, de krekel geen soelaas
en de dorre rots geen geluid van water. Schaduw
is er alleen onder deze rode rots,
(kom onder de schaduw van deze rode rots),
en ik toon je noch de schaduw die je 's morgens
met grote passen achtervolgt,
noch je schaduw 's avonds die ontmoetend voor je oprijst;
Ik zal je angst tonen in een handvol stof.


   Frisch weht der Wind
   Der Heimat zu,
   Mein Irisch Kind,
   Wo weilest du?

"Een jaar geleden gaf je me voor het eerst hyacinten;
"Ze noemden me het hyacintmeisje."
—Maar toen we laat die nacht terugkwamen van de tuin
der hyacinten, je armen vol, je haren nat, 
kon ik niet spreken en faalden mijn ogen; noch levend
noch dood was ik en ik wist niets,
starend in het hart van het licht, de stilte
Oed’ und leer das Meer.


Madame Sosostris, de beroemde helderziende,
had een zware verkoudheid; niettemin
wordt ze met een verderfelijk kaartspel beschouwd
als de wijste vrouw van Europa. Hier, zei ze,
Is uw kaart, de verdronken Fenicische zeeman,
(Die daar zijn parels die zijn ogen waren. Kijk!)
Hier is Belladonna, de Vrouwe van de Rotsen,
De vrouwe van situaties.
Hier is de man met drie staven, en hier het Wiel,
en hier is de eenogige koopman, en deze kaart,
die blanco is, is iets dat hij op zijn rug draagt
dat ik niet mag zien. De Gehangene vind ik niet.
Vrees de dood door water.
Ik zie een menigte mensen, rondgaand in een kring.
Dank u. Mocht u die goede mevrouw Equitone zien,
zeg haar dan dat ik die horoscoop zelf breng:
Men moet tegenwoordig zo voorzichtig zijn.


Onwerkelijke stad,
Onder de bruine mist van de winterse dageraad
stroomde een menigte over London Bridge, zo talrijk,
ik had niet gedacht dat de dood zovelen had opgeëist.
Hun gezucht klonk kort en onregelmatig,
en ieder keek strak vooruit naar eigen voeten.
Zij stroomden de heuvel op en King William Street af
tot waar Saint Mary Woolnoth de tijd markeerde
met een negende en laatste dode klokslag.
Daar zag ik er een die ik kende, en stopte hem, roepend "Stetson! Jij die bij mij was op de schepen van Mylea!
Dat lijk dat je vorig jaar in je tuin hebt geplant,
is het ontkiemd en zal het dit jaar bloeien?
Of heeft de plotse vorst zijn bed verstoord?
O, hou de hond ver weg, die is een mensenvriend,
en graaft het met zijn klauwen misschien op!
Jij! Hypocriete lezer! —mon semblable,—mon frère!"

 

---- Noten bij Deel I ----


Versregels 38-41  r
oepen regels of beelden op uit de laatste canto's van Dante's Inferno en Paradiso.
Versregel 42 - '
Oed' und leer das Meer' (Desolaat en leeg de zee) - Uit Richard Wagners opera Tristan und Isolde.

Versregel 46 - Tarotkaarten die gebruikt worden om de toekomst te voorspellen.
Versregel 47 -: Fenicië was een oude handels- en zeevarende natie aan de kust van het huidige Israël, Libanon en Syrië. In Noord-Afrika stichtten de Feniciërs Carthago als kolonie.
Versregel 49 - Belladonna is Latijn voor "mooie dame". De naam van de plant komt van de gewoonte van vrouwen om kleine doses van de giftige plant te gebruiken om hun pupillen te verwijden.
Versregel 55 - De Gehangene is een kaart uit het tarotspel.
Versregel 60 - zie Baudelaire: "
Fourmillante cité, cité pleine de rêves,
Où le spectre en plein jour raccroche le passant." uit Les Fleurs du Mal.
Versregel 69 - 'Stetson' - Eliots vrienden zagen hierin een verwijzing naar Eliots Amerikaanse vriend Ezra Pound.
Versregel 70 - Mylae - Een Siciliaanse zeehaven. Hier vlakbij won Rome in 260 v.Chr. een grote zeeslag tegen Carthago.
Versregel 75 - "hypocrite lecteur!--mon semblable,--mon frère!' komt uit het voorwoord bij Baudelaires Fleurs du Mal

 



II. EEN PARTIJ SCHAAK

 

De stoel waarop ze zat gloeide op het marmer
als een gepolijste troon en de spiegel,
opgehouden door staanders, bewerkt met wijnranken
waar een gouden Cupido door gluurde
(een ander verborg zijn ogen achter zijn vleugel)
doubleerde de zeven vlammetjes van de menora,
zijn licht weerkaatsend op de tafel terwijl
de schittering van haar juwelen haar overdadig
tegemoet steeg vanuit satijnen kistjes;
Uit open flesjes van ivoor en kleurig glas
wasemden haar vreemde synthetische parfums
van zalven, poeders en vloeistoffen, de zintuigen
kwellend, verwarrend en verdrinkend in geuren;
beroerd door een koele tocht uit het raam
daalden ze neer en rekten de kaarsvlammen uit,
waarvan de rook naar het cassetteplafond slingerde
en de schildering in beweging bracht
als grote stukken wrakhout, gevoed met koper
van gebrand groen en oranje, gevat in gekleurde steen,
in wiens droef licht een  uitgehouwde dolfijn zwom.
Boven de oude schoorsteenmantel, alsof een raam
uitzicht gaf op een tafereel in het bos,
was Philomenes metamorfose afgebeeld,
door de barbaarse koning ruw gedwongen; toch
vulde haar nachtegaalstem ongschonden de woestenij
En roept nog steeds – en de wereld gaat door –
“Tu Tu” naar corrupte oren.
En andere verdorde delen van de tijd
werden op de muren verhaald; Vormen,
met starende blik voorover leunend in de kamer
en haar tot stilte dwingend. Voetstappen slepend op de trap.
In het licht van het vuur, onder haar borstel, spreidden zich
haar haren in vurige punten
die tot woorden gloeiden en dan woest uitdoofden.


"'k Heb het zwaar op mijn zenuwen vannacht. Ja, zwaar.
Blijf bij me. Praat met me. Waarom praat je nooit? Praat.
Waar denk je aan? Wat denk je? Wat?
Ik weet nooit wat je denkt. Denk."

Ik denk dat we in de rattensteeg zitten
waar de doden hun botten verloren.

"Wat is dat voor geluid?"
De wind onder de deur.
"En nu, wat voor geluid? Wat doet de wind nu?"
Niets, alweer niets.
"Weet
jij dan helemaal niets? Iets? Herinner jij
je niets?"
Ik herinner me nog
dat deze parels zijn ogen waren.
"Leef je nog, of niet? Is er dan niets in je hoofd?"
Maar
O O O O die shakespeareaanse riedel
is zo elegant
en zo intelligent
"Wat moet ik nu doen? Wat moet ik doen?"
"Naar buiten lopen zoals ik ben, op straat gaan
"met mijn haar los, zo. Wat doen we morgen?
"Wat gaan we ooit doen?"
Warm water om tien uur
En als het regent, om vier uur een gesloten auto.
En we gaan een potje schaken, ogen zonder oogleden
samenknijpen en wachten op een klop op de deur.

Toen Lils man werd gedemobiliseerd, zei ik—
woog ik mijn woorden niet; Ik zei zelf tegen haar:
SCHIET OP, ALSJEBLIEFT, HET IS TIJD
nu Albert terugkomt, smuk jezelf wat op,
Hij zal willen weten wat je hebt gedaan met het geld dat hij je gaf
voor een gebit. Dat deed hij, ik was erbij.
Laat ze allemaal trekken, Lil, en krijg een mooi stel.
Hij zei, ik zweer het je: je bent niet om aan te zien.
En ik evenmin, zei ik, en denk aan arme Albert,
na vier jaar in het leger wil hij wel wat plezier.
En als jij dat niet geeft, zei ik, doen anderen dat wel
O, is dat zo? zei ze. Ja, zoiets zei ik.
Dan weet ik wie ik moet bedanken, zei ze en keek me recht aan.
SCHIET OP, ALSJEBLIEFT, HET IS TIJD
Bevalt het je niet, ga dan zo maar door, zei ik,
anderen zullen hiervan profiteren als jij het niet doet.
Laat Albert je zitten, dan is dat niet omdat ik niets zei.
Je moest je schamen, zei ik, zo antiek je eruitziet
(en je bent pas eenendertig.)
Ik kan er niets aan doen, zei ze met een lang gezicht,
het komt door die pillen voor de bevalling, zei ze.
(ze had er al vijf en jonge George werd haar bijna fataal.)
De apotheker zei dat het wel goed zou komen, maar ik werd nooit meer dezelfde.
Je bent een echte dwaas, zei ik.
Nou, als Albert je niet met rust laat, is het zo, zei ik,
Waar trouw je voor als je geen kinderen wilt?
SCHIET OP, ALSJEBLIEFT, HET IS TIJD
Nou, die zondag was Albert thuis, ze hadden een hete ham,
en vroegen me om te komen eten, terwijl hij nog heet was—
SCHIET OP, ALSJEBLIEFT, HET IS TIJD
SCHIET OP, ALSJEBLIEFT, HET IS TIJD
G'enavond Bill. G'enavond Lou. G'enavond May. G'enavond.
Bye bye. G'enavond. G'enavond.
Goedenavond, dames, goedenavond, lieve dames,  goedenavond.



---- Noten bij Deel II- ---

 

Versregel 118 - (the wind under the door) : wind en adem worden verbonden met geesten.
Versregel 128 - (0 0 0 0) : Refreinen met herhaalde O's komen veelvuldig voor in de toneelstukken van William Shakespeare, zoals in de sterfscène van Hamlet.
Versregel 133 - (with their hair down) : Het zouden in die tijd prostituees zijn die met het haar los over straat zouden lopen.
Versregel 141 - (Hurry up  please, it's time) : Een typische kreet van de barman om aan te geven dat de bar gaat sluiten.
Versregel 148 - (in the army for years) : De vier jaren van de Eerste Wereldoorlog (1914 - 1918).
Versregel 151 - (who to thank) : Als Albert een affaire heeft, zal Lil de spreker verdenken.
Versregel 155 - (if Albert makes off) : Als hij zijn vrouw verlaat.
Versregel 159 - (It's them pills I took) : pillen voor een abortie.



III. DE VUURPREEK


Het dak op de stroom is gebroken. De laatste bladvingers
hechten zich zinkend vast in de natte oever. De wind
waait ongehoord over het bruine land. De nimfen zijn weg.
Zoete Thames, vloei zachtjes tot het einde van mijn lied.
De rivier voert geen lege flessen mee, of boterhampapieren,
zijden zakdoeken, kartonnen dozen, sigarettenpeuken
of andere restanten van zomernachten. De nimfen zijn weg
(evenals hun vrienden, de talmende zonen van bankdirecteuren) en lieten geen adres na
Aan de wateren van Genève ging ik zitten en huilde..

Zoete Thames, vloei zachtjes tot het einde van mijn lied,
Zoete Thames, vloei zachtjes, ik spreek niet lang of luid. Maar achter me, in een ijskoude bries, hoor ik
geratel van botten en een grijns van oor tot oor.

Een rat gleed zachtjes door het gewas,
zijn slijmerige buik over de oever slepend
terwijl ik op een winteravond aan het vissen was
in het sombere water van het kanaal achter de gasfabriek.
Peinzend over de schipbreuk van de koning, mijn broer,
en over de koning, mijn vader, die vóór hem stierf.
Witte naakte lichamen op de doorweekte grond
en botten gestapeld in een droog laag zolderkamertje
die jaar in jaar uit slechts ratelen door rattenpootjes.
Maar achter me hoor ik zo nu en dan
claxongeluiden en motoren die in de lente
Sweeney naar mevrouw Porter zullen brengen.
O, de maan scheen helder op mevrouw Porter
en op haar dochter;
zij wassen hun voeten in sodawater
Et, O ces voix d'enfants, chantant dans la coupole!

Twiet twiet twiet
Tjok tjok tjok tjok tjok tjok
Zo bruut gedwongen.
Teree

Onwerkelijke stad
Onder de bruine smog van een winterse middag
nodigde de heer Eugenides, koopman uit Smyrna,
ongeschoren, met zijn zak vol krenten,
gratis vrachtgeld tot Londen, factuur in de hand,
mij in demotisch Frans uit
voor een lunch in het Cannon Street Hotel,
gevolgd door een weekend in het Metropole hotel.

 

Op het violette uur, als ogen en rug zich omhoog richten
vanaf het bureau; als de menselijke motor 
als een wachtende taxi klopt, kan ik, Tiresias,
hoewel blind en op een hartenklop tussen twee levens,
een oude man met verschrompelde vrouwenborsten,
op het violette uur het avonduur zien dat huiswaarts streeft,
de zeeman thuisbrengt  van de zee, de typiste naar thuis voert voor thee, die de ontbijttafel opruimt,
het fornuis aansteekt en voedsel in blikken klaarzet.
Uitdagend hangen uit het raam haar onderjurken te drogen
in de laatste stralen van de zon; Op de ligbank
('s nachts haar bed) liggen stapels kousen,
pantoffels, hemdjes en onderbroeken.
Ik, Tiresias, de oude man met gerimpelde tieten,
zag het tafereel en voorspelde wat zou volgen —
Ook ik wachtte op de verwachte gast:
een puistige jongeman komt aan, kleine klerk
van een vastgoedkantoortje met een starre blik;
zijn misplaatste arrogantie tooit hem als de zijden hoed
op een rijkgeworden oorlogsprofiteur.
Het is nu of nooit, gokt hij,
vlak na de maaltijd is zij verveeld en moe;
Hij begint zijn toenadering met liefkozingen
die zij als ongewenst had kunnen afwijzen.
Opgewonden en kordaat valt hij haar aan,
zijn onderzoekend grijpen krijgt geen weerstand;
Haar lijdzaamheid raakt zijn ijdelheid niet
en hij verwelkomt haar onverschilligheid.
(En ik, Tiresias, heb alle pijn gevoeld
van wat op die sofa en dat bed gebeurde;
Ik die in Thebe voor de muren zat
en omging met de laagsten aller doden.)
Na een laatste betuttelende kus
zoekt hij onzeker zijn weg op de onverlichte trap...

Ze keert zich om, onderzoekt zichzelf in de spiegel,
zich nauwelijks bewust van haar verdwenen minnaar;
Haar brein laat slechts een half gevormde gedachte toe:
"Wel, nu het gebeurd is, ben ik blij dat het voorbij is."
Als een mooie vrouw zich tot dwaasheid verlaagt
en achteraf alleen door haar kamer loopt,
schikt ze onbewust haar kapsel
en legt zij een plaat op de grammofoon.

"Deze muziek waait over het water naar mij toe"
en langs de Strand tot aan Queen Victoria Street.
O City, City, soms hoor ik naast een pub
in Lower Thames Street het aangename gejank
van een mandoline en van binnenuit  
gekletter en geklets waar vissers rondhangen
rond het middaguur: daar waar de muren
van Sint Magnus de onuitsprekelijke pracht
van Ionisch wit en goud bergen.

De rivier zweet
olie en teer
De boten drijven
met het kerende tij
Rode zeilen
breed
aan lijzijde, zwaaien aan de zware mast.
De boten spoelen
als drijvende stammen
langs Greenwich reach
voorbij Isle of Dogs
Weialala leia
Wallala leialala
Elizabeth en Leicester
met slaande roeiriemen
Het achterschip had de vorm
Van een gouden schelp
Rood en goud
De sterke deining
rimpelde beide oevers
Zuidwestenwind droeg het geluid van klokken
stroomafwaarts

Het luiden van de klokken
Witte torens

Weialala leia
Wallala leialala

"Trams en stoffige bomen,
Highbury, daar werd ik geboren, Richmond en Kew
sloopten me. Bij Richmond trok ik mijn knieën op
liggend op de bodem van een nauwe kano."

"Mijn voeten staan in Moorgate, en mijn hart
ligt onder mijn voeten. Na dit alles weende hij 
en beloofde 'een nieuwe start'.
Ik zweeg. Waar zou ik hem de schuld van geven?"
"Op Margate Sands
kan ik niets
met niets verbinden.
De gebroken nagels van mijn vuile handen.
Mijn volk, simpel volk, 
dat niets verwacht."
la la

Naar Carthago kwam ik toen
Brandend brandend brandend brandend
O Heer, Gij plukt mij weg
Heer, Gij plukt mij weg

brandend

 

---- Noten bij Deel III ----

 

Versregel 218 - (Tiresias) : Volgens Eliot is Tiresias, hoewel slechts een toeschouwer, toch het belangrijkste personage in het gedicht, dat alle anderen verenigt. Wat Tiresias ziet, is in feite de substantie van het gedicht. 
Versregel 228 - (I Tiresias, old man with wrinkled dugs):  Titesias werd op een dag, toen hij twee copulerende slangen met zijn stok aantikte, in een vrouw veranderd, zodat hij ervaring had met zowel een mannen- als een vrouwenlichaam.
Versregel 234 - (Bradford millionaire) : Nouveaux riche zakenmannen uit de stad Bradford die rijk werden tijdens de Eerste Wereldoorlog. De rijken droegen traditioneel hoge hoeden en deze nieuw rijken namen deze stijl over.
Versregel 245 - Tiresias was degene die aan Oedipus, de koning van Thebe, vertelde dat de man die Oedipus had gedood zijn eigen vader was en dat hij per ongeluk met zijn eigen moeder was getrouwd.
Versregel 246 - Hoewel Tiresias buitengewoon lang leefde, stierf hij uiteindelijk en belandde in Hades. Hij mocht daar echter zijn volledige verstand behouden. In de Odyssee van Homerus bezoekt Odysseus de onderwereld en overlegt met Tiresias.
Versregel 253 - (When lovely woman stoops to folly) : cfr. Goldsmith, het lied in 'The Vicar of Wakefield':
"When lovely woman stoops to folly
And finds too late that men betray
What charm can sooth her melancholy
What art can wash her guilt away?"
Versregel 258 - (the Strand enz.) : Straten in het oude gedeelte van Londen.
Versregel 263 - "Fishmen" - verkopers van vis, dus geen "fishermen".
Versregels 266 en volgende - (het lied) : Eliot verwijst in zijn nota's naar Richard Wagners opera Götterdämmerung (Godenschemering).
Versregel 279 - (Elizabeth and Leicester) : Koningin Elizabeth I van Engeland en Lord Robert, graaf van Leicester, hadden mogelijk een romantische relatie of waren misschien gewoon bondgenoten van politieke intriges.
Versregel 289 - (White towers) : London Tower, de torens in de tijd dat ze nog nieuw waren.
Versregel 293 - (Highbury bore me): Eliot verwijs hiermee naar Dantes Puragtorio V, 130-136
Versregel 300 - (Margate Sands) : Van 11 oktober tot 12 november 1921 verbleef Eliot op doktersvoorschrift in Margate, een vakantieoord aan het einde van de Theems, om uit te rusten.
Versregel 307 - (To Carthage then I came) : Eliot zegt over deze regel: Augustine's Confessions: "to Carthage then I came, where a cauldron of unholy loves sang all about mine ears."


IV. DOOD DOOR WATER


PHLEBAS de Feniciër, veertien dagen dood,
vergat de kreet van meeuwen en het diepe deinen der zee
En de winst en het verlies.
Een onderstroom in zee
knabbelde fluisterend aan zijn botten. Opstaand en vallend
ging hij door de stadia van zijn leeftijd en jeugd
de draaikolk binnen.
Jood of geen Jood,
O, Jij, die aan het roer draait en windwaarts kijkt,
Denk aan Phlebas, ooit even knap en lang als jij.







V. WAT DE DONDER ZEI


Na het fakkellicht rood op de bezwete gezichten
Na de ijzige stilte in de tuinen
Na de doodsstrijd op rotsige plaatsen
Het geschreeuw en het gehuil
Kerker, paleis en de weerkaatsing
van lentedonder uit de verre bergen
is hij die leefde nu dood
wij die leefden sterven nu
met een beetje geduld

Hier is geen water maar slechts rots,
rots en geen water en de zandige weg
De weg naar boven kronkelend tussen de bergen
nu bergen van rots zonder water
Als er water was, stopten we om te drinken
Tussen de bergen kan men niet stoppen en denken
Zweet is droog, de voeten staan in het zand
Was er maar water tussen die rotsen
Dode berg in de mond, rotte tanden die niet kunnen spugen
Hier kun je noch staan, noch liggen noch zitten
Er is zelfs geen stilte in de bergen
Alleen maar droge steriele donder zonder regen
Er is zelfs geen eenzaamheid in de bergen
Maar bij duizenden grijnzen en schelden de rode gezichten
vanuit deuren van huizen van gebarsten aarde
       Als er water was
en geen rots
Als er rots was
en ook water
En water
Een bron
Een poel tussen de rotsen
Als er alleen het geluid van water was
Niet de krekel
Niet het droge gras dat zingt
maar het geluid van water over een rots

Waar de heremietlijster zingt in de pijnbomen
Drip drop drip drop drop drop drop
Maar er is geen water

Wie is die derde die altijd naast je loopt?
Als ik tel, zijn er alleen jij en ik samen
Maar als ik vooruit kijk op de witte weg
Is er altijd iemand anders die naast je loopt
Soepel bewegend, gehuld in een bruine kapmantel
Ik weet niet of het een man of een vrouw is
— Maar wie is dat dan aan jouw zijde?

Wat is dat geluid hoog in de lucht?
Dit gemompel, dit moederlijk gejammer
Wie zijn deze hordes met kap die zwermen
door de eindeloze vlaktes, tuimelend in de barsten
van de aarde, alleen omgeven door de vlakke horizon
Wat is die stad achter de bergen
die instort en zichzelf herstelt en barst in paarse lucht
Afbrokkelende torens
Jeruzalem Athene Alexandrië
Wenen Londen
Onwerkelijk

Een vrouw trok haar lange zwarte haren strak
en speelde fluisterwijsjes op die snaren
En vleermuizen met babygezichtjes floten
in het violette licht en klapten met hun vleugels
En kropen ondersteboven af een zwarte muur
En ondersteboven zweefden torens in de lucht
met klokken die elk uur het verleden bezongen
En stemmen die opstegen uit lege reservoirs en uitgeputte bronnen.

In dit vervallen gat tussen de bergen
in het bleke maanlicht zingt het gras
over de omgevallen graven, rond de kapel
Er is de lege kapel, waar alleen de wind woont.

Zij heeft geen ramen, en de deur rammelt
Droge botten schaden niemand.
Slechts een haan stond op de nokbalk
Co co rico co co rico
in een bliksemflits. Dan een natte windvlaag
die regen brengt
De Ganges was gedaald, en de zachte bladeren
wachtten op regen terwijl zwarte wolken
in de verte zich verzamelden over de Himalaya.
Het oerwoud boog en kromp in stilte.
Toen sprak de donder
Da
Datta: wat hebben we gegeven?
Mijn vriend, bloed dat mijn hart doet schudden
De ongelooflijke durf van directe overgave
die een eeuw van voorzichtigheid nooit kan opheffen
Daardoor, en alleen daardoor hebben we bestaan,
iets dat niet te vinden is in overlijdensberichten
of in het spinnenweb van herinneringen
of onder door de magere notaris verbroken zegels 
in onze lege kamers.
Da
Dayadhvam: ik hoorde de sleutel
één keer draaien in het slot, slechts één keer
Wij denken aan de sleutel, ieder in zijn eigen kerker
Denkend aan de sleutel, maakt ieder zijn eigen kerker
Alleen bij 't vallen van de avond wekken hemelse geruchten
een gebroken Coriolanus even tot leven.
Da
Damyata: De boot gehoorzaamde
levendig de bekwame hand met zeil en roer
De zee was kalm, ook jouw hart zou, indien
daartoe verzocht, vrolijk hebben gereageerd
door voor die hand gehoorzaam te kloppen.

Aan de oever zittend,
vissend, met de dorre vlakte achter me
Zal ik tenminste mijn land op orde brengen?

London Bridge is falling down falling down falling down

 

Poi s'ascose nel foco che gli affina
Quando fiam ceu chelidon— O, zwaluw, zwaluw!
Le Prince d'Aquitaine à la tour abolie
Met deze fragmenten heb ik mijn ruïnes gestut
Why then Ile fit you. Hieronymo's mad againe.'
Datta. Dayadhvam. Damyata.
Shantih shantih shantih.



---- Noten bij Deel V ----

Versregel 401 - (Datta) Sanskriet - Uit de Brihadaranyaka-Upanishad 'geven'.
Versregel 407 - (Or in memories draped by the beneficent spider)  Eliot verwijst naar de tragedie 'The White Devil' (V,vi) van John Webster: 'Ere the worm pierce your winding-sheet, ere the spider Make a thin curtain for your epitaphs.
Versregel 411 - ( Dayadhvam: I have heard the key...) Eliot verwijst in zijn commentaar naar Dantes Inferno, XXXIII, 46:
ed io sentii chiavar l'uscio di sotto
all'orribile torre.

(en ik hoorde de deur beneden dichtgaan
naar de verschrikkelijke toren.)

Versregel 416 - (Coriolanus) de Romeinse generaal Gnaeus Marcius, 'Coriolanus' genoemd, verbannen uit Rome in 491 v.Chr.  - ook de hoofdpersoon in het toneelstuk Coriolanus van William Shakespeare (waar de generaal de nieuwe naam Caius Marcius kreeg.)
Versregel 418 - (damyata, Sanskriet: wees medelevend)
Versregel 424 - Eliot: "V. Weston, From Ritual to Romance; chapter on the Fisher King."
Versregel 426 -Uit het kinderlied 'London Bridge Is Falling Down'.
Versregel 427 - (Poi s’ascose nel foco che li affina.) Eliot verwijst hier naar V. Purgatorio, XXVI, 148 van Dante: Vertaling: Toen verborg hij zich in het vuur dat hen loutert.
Versregel 428 - Quando fiam uti chelidon verwijst naar het anoniem 3e-eeuws gedicht Pervigilium Veneris (Venus' Nachtwake). O swallow swallow wordt vaak gezien als een verwijzing naar Tennysons gedicht The Princess: O Swallow, Swallow, flying, flying South.
Versregel 429 - zie El Desdichado, een gedicht van Gérard de Nerval:
"Je suis le Ténébreux, – le Veuf, – l’Inconsolé,
Le prince d’Aquitaine à la tour abolie..."
Versregel 431 -Hieronymo's mad againe” verwijst naar de Spaanse tragedie van Thomas Kyd.
Versregel 433 - Eliots commentaar: Shantih. Herhaald zoals hier, een formeel einde van een Upanishad. 'De vrede die alle begrip te boven gaat' is ons equivalent van dit woord.

 

 

 

 

 

Maak jouw eigen website met JouwWeb